Eten zorgt voor voeding, plezier en troost. Eten wordt in veel culturen gebruikt als symbolisch ritueel om stil te staan bij viering of verlies, wat krachtige emoties zijn. Mensen zijn emotionele wezens, en we zijn ontworpen om plezier te hebben van eten, dus het is onmogelijk om eten van emotie te scheiden. En emotieloos eten? Dat klinkt niet zo leuk, toch? Emotie eten wordt vaak gezien als iets negatiefs, helaas. Want het dient eigenlijk een belangrijk doel. Daar ga ik het meer over hebben in dit blog.
Iedereen heeft te maken met emotie eten
Emotioneel eten is niet iets heel geks, en het is zeker niet slecht; het is een volkomen normale manier van omgaan met emoties (aangenaam of onaangenaam). Ik durf te zeggen dat íedereen te maken heeft met eten vanuit emotie. Al vanaf het moment dat je geboren bent koppel je emotie aan eten. Als je huilt omdat je honger hebt of onrustig bent, kom je tot rust zodra je een fles of tepel krijgt. En ook later in je leven wordt eten gebruikt om met emoties om te gaan: als beloning dat je je goed hebt gedragen, of als troost als je je pijn hebt gedaan.
Soms wordt eten bewust of onbewust gebruikt om emoties te vermijden of negeren. Dit kan door te overeten of juist niet te eten.
In je volwassen leven zijn er twee belangrijke functies van emotie eten:
- Het dient een doel als coping strategie
- Het laat zien dat er iets aan de hand is
1. Emotie eten dient een doel als coping strategie:
Bedenk eens hoe emotie eten jou heeft geholpen. Emotie eten heeft vaak een belangrijk doel, anders zou je het niet doen, toch? Het is dus niet slecht, wellicht is het op dat moment het makkelijkste wat je voor jezelf kon doen om om te gaan met wat er ook aan de hand was in je leven.
Er zijn veel emotionele redenen waarom jij kan gaan eten. Je kan gaan eten vanuit grote emoties (rouw of woede), kleine emoties (verveling) en alles ertussen in.
De effecten van emotie eten als coping;
Plezierig: eten voor genot en vanuit comfort
Zoals ik al zei is emotie-eten niet altijd slecht. Je kan bijvoorbeeld eten omdat je genot zoekt, of omdat je behoefte hebt aan comfort. Daar is niks mis mee, tenzij je doorslaat en je lichaam en gevoel voorbij gaat of het je enige manier is om comfort te voelen.
Minder plezierig: afleiding – onderdrukking van emoties
Er is niks mis mee om jezelf af en toe van je gevoelens af te leiden. Maar als je eten vaak gebruikt om jezelf af te leiden dan kan het wel een probleem worden en is het een goede reden om eens op onderzoek uit te gaan.
Hinderlijk: verdoving en straf
Als eten echt wordt gebruikt om alle gevoelens te verdoven en jezelf te straffen dan kan het een probleem worden.
2. Emotie eten laat zien dat er iets aan de hand is:
Emotie-eten kan een aanwijzing zijn dat er iets anders aan de hand is wat de aandacht nodig heeft. Dat is wat je lichaam zegt: Ik heb je aandacht nodig. Niet: ik heb eten nodig. Het is belangrijk om te ontdekken wat dat is, en aan die behoeften te voldoen vanuit zelfzorg.
Coping strategieën komen tot stand vanuit onvervulde behoeften.
Wanneer emotie eten niet helpend is:
- Als het je enige coping strategie is. Dat zorgt er namelijk voor dat je waarschijnlijk niet aan je behoeften kan voldoen.
- Als je ernaar kijkt vanuit schuld en schaamte. Dat weerhoudt je er namelijk van om er met nieuwsgierigheid en compassie naar te kijken.
Toch vind ik het belangrijk om emotie-eten niet te demoniseren. Ik denk dat het je meer hebt aan het kijken wat je nog meer voor jezelf kan doen om met emoties en negatieve gebeurtenissen om te gaan.
Van schuldgevoel -> zelfcompassie = zo kan je nieuwsgierig worden naar wat je nodig hebt en actie ondernemen om aan je werkelijke behoeften te voldoen.
Belangrijk: is het niet gewoon honger?
Wanneer je overdag niet genoeg eet om de dag door te komen kan je na een lange vermoeiende dag thuiskomen en je gedwongen voelen om te eten. En dan bestempeld je innerlijke foodbitch/dieetmentaliteit dit als ‘emotioneel’ of ’troostend’ eten. Dit kan dan weer zorgen voor compensatie gedrag zoals nog minder eten of meer sporten om het ‘goed te maken’. Wat vervolgens weer eetbuien kan veroorzaken. Zie je dat cirkeltje ontstaan?
Als je niet zeker weet of je genoeg eet op een dag kan je proberen een ochtend- en middagsnack toe te voegen en kijken of dit helpt om het aantal koelkast plunderingen in de avond te verminderen. Als dat niet het geval is, dan kan het zijn dat er iets anders aan de hand is.
3 stappen om om te gaan met emotie eten
- Zelfzorg on point
Ik geloof dat zelfzorg dé key is om geen eten nodig te hebben om met je emoties te dealen. Zelfzorg in balans = beter vermogen om te reageren op interne signalen. Slaap, stress, werkdruk, work-life balance, voeding hebben allemaal invloed op hoe het met je gaat en hoe je in contact staat met je lichaam en behoeften.
Stress heeft invloed op ons interoceptieve bewustzijn (het bewustzijn van de interne signalen van je lichaam). En emoties zijn onderdeel van dit bewustzijn. Als je onder stress staat, zal je minder stil kunnen staan bij je gevoel. Daarnaast zorgt stress en minder goede zelfzorg zoals te weinig slaap of onvoldoende eten ervoor dat het hormoon cortisol wordt verhoogt. Zo ontstaat behoefte aan serotonine, eten verhoogt dat hormoon: behoefte om te eten.
Een goede basiszelfzorg is dus essentieel als je wilt werken aan je gezondheid.
2. Coping Game plan
Om echt om te kunnen gaan met emoties, en ze dus te doorvoelen heb je positieve en helpende coping strategieën nodig.
Niet helpende coping strategieën zijn contraproductief. Hierdoor voel je je misschien wel beter op de korte termijn, maar ze kunnen voor echte problemen zorgen voor je welzijn op de lange termijn.
Positieve coping strategieën: als je goed voor jezelf zorgt doormiddel van helpende coping strategieën, zal je je sneller en langer beter voelen. Deze strategieën helpen je om te dealen met de situatie en moeilijke gevoelens. Je voelt je er mentaal beter door. Ze helpen je om bij je gevoel te blijven en erdoorheen te komen.
Meer weten over coping strategieën en een eigen krachtig coping game plan ontwikkelen? In mijn online cursus Eten met intuïtie en zelfliefde leer je er alles over.
3. Feel the feels
Wat fijn zou het zijn he, als de reis van diëten naar eetvrijheid en zelfliefde één rechte lijn is zonder moeilijke gevoelens. Helaas is dat niet zo. Sterker nog, je zal veel van deze moeilijke gevoelens recht in de ogen moeten kijken wil je uiteindelijk eetvrijheid en lichaamsacceptatie kunnen omarmen. Deze emoties vermijden of onderdrukken zorgt er juist voor dat ze alleen maar enger en intenser worden. Eigenlijk is dat een beetje hetzelfde als je verboden voedingsmiddel: hoe minder jij het toelaat, hoe groter het wordt. Zo werkt het ook met emoties: hoe minder jij ze toe laat, hoe groter en enger ze worden.
Stappenplan emoties ervaren:
Opmerken: wees mindful over gedachten en gevoelens die bij je opkomen.
Maak contact: welke gevoelens komen naar boven? Waar voel je het in je lichaam? Hoe voelt het?
Voel: blijf bij je gevoel en emoties die naar boven komen zonder ze te proberen te vermijden over verdoven. Wist je dat als je echt bij je emoties blijft ze maar 90 seconden blijven bestaan in je lichaam?
Blijf nieuwsgierig: wat heeft ervoor gezorgd dat je je nu zo voelt? Hoe ging je eerder om met deze gevoelens? Waar komen de gedachten vandaan die nu ontstaan? Hoe denk je nu over jezelf? Reageer met zelfcompassie.
Cope: welke positieve coping strategie kan je nu inzetten om met deze gevoelens om te gaan? Oftewel: wat heb je echt nodig?
Ik hoop dat dit blog je helpt om op een andere manier te kijken naar emotie eten en er nu ook op een andere manier mee om te gaan. Heb je vragen of behoefte aan coaching voor emotie eten? Neem gerust contact met me op, dan kijken we samen hoe ik je kan ondersteunen om meer rust te vinden in eten.
